Όταν το OM έγινε Hashtag
Η γιόγκα, μια αρχαία πρακτική αυτογνωσίας, εσωτερικής σιγής και πνευματικής απελευθέρωσης, έχει γνωρίσει μια εντυπωσιακή αναγέννηση στον δυτικό κόσμο. Όχι όμως ως φιλοσοφία, αλλά ως προϊόν. Πλέον, αντί για πνευματικούς αναζητητές, έχουμε influencers με στρώματα τελευταίας τεχνολογίας και κοινό-στόχο με disposable εισόδημα και ανάγκη για "wellness".
Η Αναγέννηση της Γιόγκα στο Instagram
Οι "σύγχρονοι γιόγκι" δεν αναζητούν ένωση με το απόλυτο — αναζητούν τη σωστή γωνία για το story. Η στάση κάμελ εκτελείται όχι για να ανοίξει το τσάκρα της καρδιάς, αλλά για να τονίσει το outfit από bamboo-μετάξι. Η γιόγκα γίνεται εργαλείο προσωπικής προβολής και προσοδοφόρο brand, με συνοδεία από αιθέρια έλαια, quotes του Pinterest και φιλοσοφικές αερολογίες.
Retreats: Η Πνευματικότητα με Πρωινό Μπουφέ
Τα yoga retreats είναι το νέο must-have του σύγχρονου πνευματικού τουρίστα. Από την Κρήτη μέχρι την Κόστα Ρίκα, οργανώνονται «συνειδητά» τριήμερα που υπόσχονται να σου αλλάξουν τη ζωή — με το αζημίωτο των 2.500 ευρώ. Το deal; 3 τάξεις τη μέρα, vegan μπουφές, crystal healing, και κάνα surf αν περισσέψει ώρα από την εσωτερική σου αναζήτηση.
Μόνο που κανείς δεν σου λέει ότι αυτή η «ανακάλυψη του εαυτού» γίνεται αποκλειστικά αν είσαι εύπορος, και μπορείς να πάρεις άδεια από τη δουλειά σου στη διαφήμιση για να διαλογιστείς ανάμεσα σε φοίνικες. Πνευματικότητα για τους λίγους, curated από τους πολλούς.
Και φυσικά, τα πάντα είναι φωτογραφημένα: από την πρωινή sun salutation στην παραλία μέχρι την "αυθόρμητη" στιγμή που κάθεσαι σε στάση λωτού και κοιτάς τον ήλιο — λίγο λοξά, λίγο μελαγχολικά, αρκετά για το Instagram. Όποιος δεν ποστάρει την αυτοβελτίωσή του, άραγε βελτιώθηκε;
Οι συμμετέχοντες επιστρέφουν με ένα τσιγκλάκι περισσότερο «spiritual», πέντε φωτογραφίες με φόντο την ηλιοβασίλευση και ένα tote bag με τύπωμα I’m healing. Η θεραπεία, βέβαια, κρατάει μέχρι την πρώτη μέρα πίσω στο γραφείο — ή μέχρι να ξεκινήσει το επόμενο retreat.
Yoga Studios: Πνευματικοί Ναοί με POS
Στο αστικό τοπίο, τα yoga studios είναι τα σύγχρονα προσκυνήματα της μεσαίας τάξης. Φωτισμός σε στυλ σπηλιάς, πατώματα από bamboo, αρώματα σανδαλόξυλου και μουσική που θα έκανε και τον Βούδα να βαρεθεί. Όλα σχεδιασμένα για να σου προσφέρουν "ησυχία" με 39 ευρώ το μάθημα και συνδρομές που θυμίζουν crossfit. Γιατί τίποτα δεν λέει inner peace όπως μια καλή μηνιαία δόση.
Ο δάσκαλος, πάντα με γλυκό χαμόγελο, διδάσκει «απ’ την καρδιά του» αλλά φοβάται να σου πει ότι δεν έχει ΙΚΑ. Οι μαθητές —εφοδιασμένοι με οικολογικά παγούρια και leggings που κοστίζουν όσο ένα ενοίκιο— γέρνουν προς τη σαβάσανα, αναζητώντας την ηρεμία που έχασαν προσπαθώντας να παρκάρουν απέξω.
Το μάθημα τελειώνει, και κάποιος ψιθυρίζει: «σου αλλάζει τη ζωή η γιόγκα». Κι ύστερα φεύγει αγχωμένος για να προλάβει την κράτηση στο brunch, γιατί το σώμα είναι ναός αλλά χρειάζεται και τα αβγά ποσέ του.
Στην πραγματικότητα, τα studios δεν είναι χώροι πνευματικότητας· είναι σαλονάκια προσωπικής επανατοποθέτησης. Δεν έρχεσαι για να ξεφλουδίσεις το εγώ σου, αλλά για να το λειάνεις, να το τεντώσεις, και να το παρουσιάσεις πιο zen από ποτέ. Όσο πιο ήρεμος δείχνεις, τόσο πιο κοντά στην επιτυχία βρίσκεσαι. Άλλωστε, το namaste πλέον σημαίνει: «Σε αναγνωρίζω ως πελάτη».
Το Κάρμα σε Πακέτο Premium
Η νέα γενιά των «γιόγκι» δεν ψάχνει την απελευθέρωση από τον πόνο του κόσμου — ψάχνει καλό WiFi για να ανεβάσει reels. Οι στάσεις δεν είναι μέσο εναρμόνισης σώματος και νου, αλλά ευκαιρία να δείξεις πόσο βαθιά μπορείς να κάνεις backbend χωρίς να λερωθεί το logo της Lululemon. Η πνευματική πρόοδος μετριέται σε engagement rate και τα mantra έχουν αντικατασταθεί από quotes του Pinterest τύπου "inhale tacos, exhale negativity".
Αυτοί οι insta-γιογκικοί γκουρού που ξυπνούν στις 5 π.μ. «για να ευγνωμονούν τη ζωή», ξεχνούν να ευγνωμονήσουν τον ντελιβερά που τους φέρνει τα superfoods τους σε συσκευασία βιοδιασπώμενη (γιατί είμαστε και "συνειδητοί", έτσι δεν είναι;).
Η γιόγκα γίνεται πλέον όχημα για έναν ατομικιστικό, ναρκισσιστικό κόσμο που έχει ανάγκη να προσποιείται πως ψάχνει την αλήθεια — αρκεί να υπάρχει καθρέφτης απέναντι. Ποιος χρειάζεται γνήσιο διαλογισμό όταν μπορείς να κάνεις guided meditation από app που σου υπενθυμίζει κάθε 5 λεπτά να ανανεώσεις τη συνδρομή;
Στα retreats —που κοστίζουν όσο ένας μισθός και οργανώνονται με την ίδια σοβαρότητα που θα πήγαινες σε bachelor party στη Μύκονο— οι συμμετέχοντες "ανακαλύπτουν τον εαυτό τους" ανάμεσα σε τρίγωνα, smoothies και μια υποψία Wi-Fi. Μετά, επιστρέφουν στην πραγματικότητα τους: ένα γραφείο ανοιχτού τύπου με φθορισμένα φώτα, όπου απλώς λένε «έχω αλλάξει» και γράφουν om shanti στο status τους στο LinkedIn.
Πόση ειρωνεία κρύβεται στο γεγονός ότι μια πρακτική που βασίζεται στην απάρνηση του υλικού κόσμου έχει γίνει εργαλείο προσωπικής προβολής, οικονομικού κέρδους και κατασκευής του πιο ψεύτικου «γνήσιου εαυτού»;
Η δυτική γιόγκα δεν είναι πλέον εσωτερικό ταξίδι· είναι business class ταξίδι με επιστροφή, και με αρκετό χώρο στο σακίδιο για να χωρέσουν όλα τα χορηγούμενα προϊόντα.
Η Φώτιση με Απόδειξη
Στη Δύση, η γιόγκα δεν είναι πλέον μονοπάτι — είναι προϊόν. Δεν είναι άσκηση του πνεύματος, αλλά stretching του εγώ. Κάποτε ήταν σιωπή και εσωτερική πειθαρχία· τώρα είναι playlists, designer στρώματα και influencer discounts. Η «ένωση» που υπόσχεται η λέξη yoga έχει πια ενωθεί σφιχτά με το εμπόριο, το lifestyle και το personal brand.
Παλιά οι δάσκαλοι ζούσαν με λιγότερα για να μάθουν περισσότερα. Σήμερα ζουν για να πουλήσουν «εμπειρίες» που υπόσχονται φώτιση — αλλά μόνο αν πληρώσεις προκαταβολή. Η πνευματικότητα έχει περάσει από το zafu στο ζωνάρι με το καρτελάκι «organic».
Και το πιο ειρωνικό; Όσο περισσότερο μιλάμε για παρουσία, ενσυνειδητότητα και σύνδεση, τόσο περισσότερο βυθιζόμαστε σε έναν καλοστημένο, instagramικό ψευτο-πνευματισμό που δεν έχει καμία σχέση με το αρχικό νόημα της γιόγκα. Αλλά ποιος νοιάζεται για το νόημα, όταν έχεις followers, χορηγίες, και ένα πολύ καλό φωτιστικό άλατος για το Zoom μάθημα;
Η Δύση δεν υιοθέτησε τη γιόγκα· την κατάπιε, τη χώνεψε και την ξέρασε ως wellness brand. Και κάπου εκεί, ανάμεσα στα hashtags και τις στάσεις, χάθηκε η ουσία.
Αλλά τουλάχιστον, φωτιστήκαμε με απόδειξη.
Namaste. Και καλή τύχη.
Add comment
Comments